1- İçerisinde serpantin bulunan boyama kazanı.
2- Banyo akış hızını ve iki yönlü (içten – dışa ve dıştan – içe) akışı kontrol eden pompa. (santrifüj pompa)
3- Boyamaya hazırlık işlemi için boya ve kimyasalların hazırlandığı içerisinde ısıtıcı ve mikser bulunan stok tank.
4- Boyama işlemi sırasında sıvı giriş ve çıkışlarını, tahliye işlemlerini, hava giriş ve çıkışını kontrol eden vanalar. (pnömatik vanalar)
5- Su, giriş ve çıkışını sağlayan, iki yönlü akışın geçtiği ve kazanlar arası (akuple boyama) sıvı geçişini sağlayan borular.
6- Kazan ve stok tank seviye ölçüm cihazları.
7- Ve tüm bu sistemleri kontrol eden elektronik panodan oluşmaktadır.
Tüm bu sistemlere ilave olarak yine bir grup T4 makinalarında (pamuk boyama yapılan makine grubunda) kimyasalların boyama esnasında ana kazana transferi için kullanılan,
Ana pompadan hariç bağımsız çalışan;
1- 2.bir pompa.
2- Genleşme tankı.
İlave sistemlerinden oluşmaktadır.
BOYAMA KAZANI
Yüksek sıcaklık ve basınç şartlarında güvenli çalışacak şekilde dizayn edilmiş paslanmaz çelikten imal edilmiş dikey boyama kazanıdır. Üst kısmındaki kapak emniyet sistemi tertibatı ile donatılmış olup ilave olarak da kazan içerisinde basınç kaldığında ve içerisindeki banyonun sıcaklığı 85 derecenin üzerinde olduğu durumlarda açılmasını engelleyen emniyet sistemleri ile donatılmıştır.
Kazan içerisinde, 1 yay dan 4 yaya kadar olmak üzere tam dolu ve air pad boyama yapılabilmektedir.
Makine hava yastığı altında pompa tarafından sağlanan
sirkülasyon ile boyama yapmaktadır. Basınçlı hava sıvı akışkanın üzerinde
statik basınç etkisi yapar. Hava yastığı daha az flotte oranı ve kimyasal
kullanımını sağlar. Ayrıca havanın yalıtkanlığı sayesinde ısı kayıplarını
önler. Enerji ve su tüketimini azaltır. |
Hava yastığı sayesinde makine 1 yaydan 4 yaya kadar boyama kapasitesinde
çalışabilmektedir. Makine paslanmaz
çelik ısıtma ve soğutma serpantinine sahiptir. Makine üzerine montajlı
özel tasarlanmış santrifüj pompa ile sirkülasyon sağlanmaktadır. Tüm boyama
operasyonları otomatik olarak elektronik
panolar ile kontrol edilmektedir. Sıcaklık, boyama zamanı, akış yönü,
basınç ve diğer kontrol parametreleri otomatik vanalarla kontrol
edilmektedir. Boyanacak bobin, boyanacak sipariş adedi kadar sepete yerleştirilip
üzerine kapak ve kilit takıldıktan sonra %10 oranında baskı uygulanarak
bobinler basılır. Bu baskı işlemi sadece bobinler arası iyi ve düzgün bir
banyo sirkülasyonu işlemi sağlamakla kalmaz ayrıca
düşük yoğunluk ve yüksek geçirgenliği olan bazı bölgeleri bütünleştirerek
kolon boyunca boya çözeltisinin daha düzenli akmasını temin eder. (kenar
boya almama problemi) ISITMA, SOĞUTMA SİSTEMLERİ T4 bobin boyama makinasında boya banyosunun ısıtılması,
yüksek basınçtaki su buharının, boyama kazanı içerisinde iplik bobinlerini
taşıyan sepetin hemen altında tabana monte helazonik ve yatay konumdaki
ısıtma elemanının (serpantin) içerisine beslenmesi ile yapılmaktadır. Bu
düzenleme ısı transferi için geniş bir yüzey temin etmekte (hızlı ısı
transferi sağlamakta) ve boya banyosunun akışına karşı ihmal edilebilecek
miktarda bir direnç oluşturmaktadır. Isıtma elemanının boya banyosunun
içerisinde olmasından dolayı da ısı kayıpları en aza indirilmektedir.  Soğutma işleminde ise buhar girişi, buhar giriş vanası
vasıtası ile kapatılmakta ve soğuk su bu serpantin boruları içerisinden
geçirilerek boya banyosu soğutulabilmektedir. Isıtma elemanının boya banyosunun içerisinde bulunmasının
temel dezavantajı; ısıtma elemanında küçük çatlakların ortaya çıkıp
çıkmadığının, boyar maddenin ısıtma elemanı üzerinde birikip birikmediğinin
tespitinin zor olması ve bunun yanında serpantin üzerindeki çatlaklardan,
banyo içi kayıpların yaşanıp Kazan içi seviyenin azalması da olası
ihtimallerden birisi olmaktadır. Isıtma/soğutma elemanları olan serpantinler
(kıvrımlı borular), buhar, soğuk boya banyosunu ısıtmak üzere kullanıldığında
veya soğuk su POMPA (BANYO AKIŞ HIZINI VE İKİ YÖNLÜ (İÇ
/ DIŞ – DIŞ / İÇ) AKIŞI KONTROL EDEN SANTRİFÜJ POMPA VE SİRKÜLASYON SİSTEMİ T4 boyama makinasında sirkülasyon pompası,
boya banyosunu bobin taşıyıcı sepetin içerisinden geçirerek, iplik
bobinlerinin içerisinden ana boya banyosunun içerisine doğru
tazyiklendirmektedir. Bu akış yönü,
bobinlerin içerisinde "içeriden-dışarıya" ve ters çalıştırıldığında
"dışarıdan- içeriye" şeklindedir.  Sirkülasyon pompası (santrifüj pompa) çalışma
prensibi. Bir gövde içinde yer alan kanatlı bir
pervaneden (Çark) oluşan bu pompalarda sıvı, bir girişten çarkın ortasına
iletilir. Basınç, sıvının çarkla döndürülmesiyle elde edilir.    Boyama süresince bobinlerin yerlerinden
oynamamasına dikkat edilmelidir ve anı basınç değişikliklerinden
kaçınılmalıdır. Sepetin pompa yoluna sabitlenip yerinden oynamaması içinde
sepet üzerine üç ayaklı aparat koymak sureti ile bu aparatta kapak üzerindeki
yuvaya sabitlenmek vasıtası ile tam bir sabitleme sağlanmaktadır.  Yine banyo akışında bir diğer önemli noktada
T4 sepetlerindeki contalardır. Bu contalar sepetin pompa yatağına oturduğu
noktada metal metale değdiği yerde tam bir sızdırmazlık sağlamaktadır.
Contanın eksildiği durumda tam bir sızdırmazlık sağlanması söz konusu
olmayacaktır.   T4 bobin
boyama makinaları banyonun iki yönde akışını kontrol eden bir
düzenleyiciye (kontrol ünitesine) sahiptir. Genellikle her bir yönde çevrim
süresi iplik cinsine ve metoda göre değişiklik göstermektedir. Örneğin PPC, 100nolumetod için in / out – out
/ in çalışma süresi 5 – 3 dakikadır.  T4 hattında pompa yönü dönüşleri elektronik
pano içerisindeki sürücü vasıtası ile verilen hedef komutlar vasıtası ile
alttaki resimdeki KİER AYIRMA vanası ile kontrol edilmektedir.  Ayrıca kontrol panosu üzerinden de , pompa
yönü dönüşlerini ve süreyi de takip
edebilmek mümkündür.  Pompa devri yani
santrifüj pompanın dönüş hızı ve buna bağlı olarak çevrimi yapılan banyo hızı
ve çevrilen flotte miktarı yine iplik cinsi ve metoda göre seçilmekte ,
kontrol ekranından da takip edilebilmektedir. |
Pompa devrinin ekran üzerinden takip
edilmesi.  |
PNÖMATİK KONTROL VANALARI
Boya makinasının başlıca tüm sıcak, soğuk su girişlerini, doldurma, boşaltma ve tahliye sistemlerini , ısıtma ve soğutma sistemlerini kontrol eden ekipmanlardır. Bu valfler genellikle flottenin veya suyun geçtiği borular üzerine monte edilmişlerdir. Bu boruların mekanizma sayesinde açılıp kapanmasını sağlamaktadırlar. Açma kapama işlemi de kompresörden gelen basınçlı havanın valflerin içinde bulunan açma kapama sistemini harekete geçirmesiyle gerçekleşmektedir.
Aşağıda T4 bobin boyama makinası üzerinde bulunan vana ve kontrol sistemleri görülmekte.
Akuple boyama hattı probları ve seviye ölçüm cihazları.
Sıcaklık ölçüm probları ve ısıtma , soğutma dönüş probları.
Kazan içi boşaltma ve HT boşaltma probları.
Kier ayırma , kazan içi sirkülasyon ve kazan içi sıcaklık ölçer PT100 probları.
Stok tank seviye ölçüm ve stok tank sıcaklık ölçer probu .
Kazan içi sıcak , soğuk su giriş probları.
Teknorama boya ve kimyasal hattı ile, kazan içi çalkantı vanası.
PT100 probu ( kazan içi sıcaklık ölçer ) , direnç artışına göre flottenin sıcaklığını algılayan ve kontrol paneline iletimini sağlayan PT100 bir sıcaklık kontrol elemanı olarak adlandırılabilir.
Serpantinden geçen buhar vasıtası ile flotte ısınmaya başlayacaktır. Çalışan metoda göre sıcaklığın belli değerlerde tutulması zorunluluğu bulunmaktadır. Kazan içi sıcaklığı ölçen bu prob sayesinde flotte sıcaklığı ölçülüp kontrol panosuna iletilmekte ve eğer istenilen sıcaklığa ulaşılmış ise ısıtma işlemi otomatik olarak durdurulmakta şayet istenilen sıcaklıktan daha yüksek bir sıcaklığa çıkılmış ise bu seferde otomatik olarak soğutma suyu vanaları açılarak flotte hedef sıcaklığa düşürülmekte ve bu şekilde flotte sıcaklığı sabit tutulmaya çalışılmaktadır.
STOK TANK
Bobin boyama makinalarında flotte alımının kısa sürede gerçekleştirilebilmesi boya ve yardımcı kimyasalların hazırlanması ve sonradan flotteye ilave edilecek maddelerin hızlı bir şekilde ısıtılarak karıştırılmasının sağlanması amacı ile sisteme ilave edilmiş bir rezerve sistemidir. Bu sistem bir tank, indirekt ısıtma sistemi (buharın direkt flotte içerisine verilmeden serpantin içerisinden geçirilmek sureti ile yapılan ısıtma biçimi) pompa yardımı ile hızlı flotte alım sistemi, mikser ve sıcak , soğuk su alma sistemlerinden meydana gelmiştir. Stok tankın dibinde süzme amaçlı bir filtrede bulunmaktadır. Bu filtrenin görevi katı parçacıkları tutmaktır.
Stok tanka su alımı , stok tank üst kenarlarından tazyikli suyun dairesel kenar çevresinde duvarlara çarparak verilmesi sayesinde olmaktadır. Bu şekilde ayrıca boya ve kimyasal transferi ile yapılan ilavelerle de kirlenen stok tank çeperlerinin temizlenmesi sağlanmaktadır.
Stok tank üzerinde, Stok tank seviyesi , yani boyama kazanına aktarılmak üzere konulacak boya , kimyasal ve su çözeltisinin hacminin belirlenmesinde alt ve üst seviye seviyelerden oluşan bir ölçüm yapabilen bir sistem mevcuttur .
Bu sistem sayesinde her bir katta stok tanka alınan seviye ölçülebilmektedir.
ELEKTRONİK PANO
Zamana bağlı sıcaklık artışı ve azalışları, makine üzerindeki pompa, valf gibi sistemlerin çalışma ve durma süreleri, tahliye ve dolum işlemleri, metot başlangıç ve bitiş süreleri , basınç oluşturma ,istenen basınçta tutmak ve basıncı boşaltma gibi tüm işlemlerin kontrol altında tutulduğu sistemdir. Ve tüm bu işlemler pano üzerindeki ekrandan takip edilebilmektedir.
MAKİNA EMNİYET SİSTEMİ
Boyama işlemi sırasında düzensiz sıcaklık yükselişi ve genellikle kompresörden ana kazan içerisine gönderilen basınçlı havanın kontrol altında tutulamamasından dolayı ana kazan içerisindeki basınç yükselebilmektedir.
Aşırı basınç yükselmesi bir tehlike oluşturduğundan bu basıncın boşaltılması gerekmektedir. Buda emniyet valfleri yardımıyla sağlanmaktadır.
BOYAMA İŞLEMİ VE BOYAMADA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
Plan boarddan girilecek parti kontrol edilir. Renk olarak planlama bir önceki boyanan rengin, boyanacak rengi bozmayacak şekilde planlanmış olması gerekmektedir.
Boyama kazanı içerisinde, bir önceki boyamadan su kalmamış olması gerekmekte. Kazan içerisi kontrol edilip su olduğu takdirde boşaltılmalıdır. Kazan içerisinde önceki boyamadan kalan bu su pano üzerin dede % seviye olarak görülebilmektedir.
Stok tank temizlik kontrolü , stok tank içerisinde bir önceki boyamadan herhangi bir kalıntı kalmamalıdır. Stok tankta kalan boya kalıntıları ve yahut makine temizliğinden kalmış kimyasal parçacıkları boyamanın bozulmasına sebep olacaktır.
Kapak contası temizliği kontrolü, Temiz iken açık renkte olan kapak sızdırmazlık kauçuk conta boyama sonrası içerisinde, iç kısmında bir önceki boyamadan kalan artık boyaları tutabilmekte. Özellikle koyu renk boyamadan sonra kalan boya kalıntıları aşağıdaki örnek resimde görülmekte.
Bu boya kalıntıları makine temizlikleri sonrasında bir bez yardımı ile temizlenmeli , periyodik olarak da makine temizlikleri beklenmeden her boyama sonunda conta arası kontrol edilmelidir.
Sepet ve sepet contası kontrolü, Boyama öncesinde T4 sepetinin tabanı ve taban conta yatağı kontrol edilmeli çatlak ve tam bir sızdırmazlık sağlanmamış sepetler ayrılarak mühendisliğe tamir için gönderilmelidir.
Aşağıdaki tabloda T4 makinalarında her bir kat için 2 ayrı merkez tipi için %10 baskı oranları gösterilmiştir.
Üstteki resimde gereğinden fazla baskı durumunda bobin merkezinde oluşan deformasyon görülmekte, bu deformasyon daha çok merkez yapısı ve kalitesi daha düşük olan multiflex merkezlerde olmaktadır. Aflex (erkek dişili geçmeli merkez) Merkez multiflex merkeze göre daha mukavim yapıdadır.
Reçete ve metot kontrolü, Boyaması yapılacak olan reçete üzerindeki kg. metot ve özel notlara dikkat edilmelidir.
Kapak kapat, bobin kazan içerisine konulduktan sonra kapak kapatılır ve emiyet tertibatı iyice sıkılır.
Yanlış bir partinin boyamasını yapmamak için reçete üzerindeki batch bilgisi ile next batch işlemi ile makine üzerine yüklenmiş olan batch no ları kontrol edilmelidir.
Boya ve kimyasallar teknorama otomatik tartım sisteminden kontrol edilmelidir.
Eğer teknorama harici manuel tartım yapılıp verilmesi gereken kimyasallar reçete üzerinde mevcut ise (özellikle makine temizliği kimyasalları) pamuk için tuz, soda, vat boyama için hidro sülfit gibi toz kimyasallar muhakkak reçete üzerindeki miktar kadar tartılarak verilmeli , tartım işlemi esnasında gözlük , eldiven ve maske gibi güvenlik ekipmanları nizami kullanılmalıdır.
Tartımı yapılan toz kimyasalların özellikle hidrosülfitin ağzı kapalı olmalıdır. Bu kimyasal hava oksijeni ile bozulma eğilimi olan bir kimyasal olduğu için ağzı açık hava ile temas eden bir ortamda bulundurulmamalıdır.
Teknorama solüsyon tartım harici depodan tartılan toz tartım boyalar kova içerisinde ılık su ve mikser ile karıştırılmak sureti ile iyice çözülmelidir. Özellikle AS-BG boyası çok iyi çözülmediği takdirde topak topak kalmakta ve iplik üzerine çökmek vasıtası ile düzgün süz ve haslığı kötü boyamalara sebebiyet vermektedir.
Stok tank seviye kontrolü , boya ve tüm kimyasallar stok tanka geldikten sonra stok tank boyaması yapılacak kat’ a uygun olarak seviyesini tamamlamaktadır. Stok tank seviyesi makine başlarında asılı olan stok tank seviye kontrol tablosundan kontrol edilmelidir. Stoğun gereğinden fazla su alması rengin koyu çıkmasına , daha az su alması da rengin koyu çıkmasına sebep olmaktadır.
Stok tank ve kazan içerisindeki seviye panodan da izlenebilmektedir.
Ph kontrol, seviyesi tamamlanan stok tank, makine içerisine transfer edilmeden ph
ölçümü yapılıp kaydedilmelidir.
Teknoramadan stok tanka gelen boya ve kimyasallar su ve tazyikli hava ile beraber hattan geldiği için stok tank dışarısına sıçrayıp boya ve kimyasal kayıpları yaşanmaması için stok tank kapağı kapalı olmalıdır.
Stok tank transferi sonrası , stok tankta boya kalıp kalmadığı kontrol edilir.
Transferin tamamlanması sonrası kazan içi seviye pano üzerindeki değerden ve kazan seviye tablosundan karşılaştırılarak kontrol edilmedir.
Kazan içerisindeki seviyedeki anormal değişimler, artma yada azalma durumunda formene haber verilmelidir. Seviyenin artması yada azalması serpantindeki çatlak yada deliğe işaret olabilir, bu çatlak yada delikten sızacak boya banyosu kazan içi seviye eksilmesine sebep olacağı için rengin koyu çıkmasına sebep olacaktır. Yine patlak serpantinden banyo içerisine gelecek direkt buhar da boyama için istenmeyen bir durumdur.
Sirkülasyon pompası ve kazan içi , iç / dış çalışma kontrolü , metot hedeflenen değerlerde pompa % si ile çalışmalıdır. Bu değerler kontrol panosundan kontrol edilmelidir. Bu parametrelerden pompa devri istenilen değerde çalışmaması sonucunda iç / dış ton farkları oluşmakta, gereğinden fazla çalıştığı durumlarda da nazik iplikler TRP, PBT, TXP gibi ipliklerde deformasyona ve tüylenmeye sebep olabilmektedir.
İç / dış süreleri nizami işlemediğinde yada dönüşlerden biri aksadığı durumlarda iç / dış ton farkı yani bobin içi ile dışı arasında renk farkı oluşmaktadır.
Basınç kontrolü, kazan içi minimum baskı 2.5 bar olmalıdır. Basınç yardımı ile sıkıştırılan flotte bobin içerisinde rahatça gezmektedir. Basınç kontrol göstergesinde 5 bara gelen ölçüm tehlikeli basınç yükselmesine işaret olup emniyet valfi bu durumda devreye girerek fazla basıncı boşaltmaktadır.
Sıcaklık ve boyama grafiği kontrolü, kazan içerisindeki sıcaklık, panodan ve yine pano üzerindeki ekrandaki kontrol tuşlarından F1 ‘e basılıp 4 nolu tuşa basılmak sureti ile çalışan partinin boyama grafiği takip edilebilmektedir.
Çalışan programın , adım adım kontrol panosu üzerinden takip edilmesi hem parametrelerin adım adım hem de görsel temsili kazan şekli üzerinde mümkündür.
Temsili ekran üzerinde tüm parametreler, ısıtma soğutma işlemleri, çalışan vana sistemleri görünüp okunabilmektedir.
Metot bitip boyama tamamlandıktan sonra makine içerisindeki tüm su ve basıncın boşaldığından emin olduktan sonra kapak açılıp bobin dışarıya alınır. Boyaması tamamlanan bobin üzerinde herhangi bir renk hatası olup olmadığı kontrol edilir.
Herhangi bir problem yada renk hatası durumunda formene haber verilir. Parti ile ilgili geriye dönük boyama grafik ve parametreleri kontrol edilerek herhangi bir olumsuzluk görülmesi durumunda memo yazılarak makinaya mühendislik tarafından bakılması sağlanır.
Son olarak bobinden sarılacak bir miktar iplik, yafta olarak sipariş üzerine yapıştırılır. Bu yafta sipariş üzerinde tanıtıcı iplik olarak bobin ile birlikte ilerlemekte ve fırın, ölçüm proseslerinde karışmaların önüne geçilmesini sağlamaktadır. Yine bitim dairesinde doğru eşleşme için , sipariş üzerine yapıştırılacak iplik miktarı da bobinin tanınmasına yetecek herhangi bir karışmaya mahal vermeyecek miktarda olmalıdır.
Son olarak boyaması tamamlanan iplik kurutulmak üzere fırına gönderilip. Yukarıdaki işlem sırası takip edilmek sureti ile yeni bir boyamaya geçilir.
PANO ÜZERİNDEKİ KONTROL SİSTEMLERİ
Pano üzerinde buluna F kontrol tuşları ile bir çok fonksiyona ulaşılabilmektedir. Bu F tuşlarının kontrolü sırasıyla aşağıdaki gibidir.
F1 – GÖRÜNÜŞ
Makine 1: Kazan temsili ekranı gösterir , bu ekranda tüm sistem üzerinde çalışan parametreler görülür.
Program 2: Programın ilerleyişini gösterir.
Fonksiyon 3: Ana, paralel, data başlıkları altında çalışan fonksiyonu gösterir.
Geçmiş 4: Çalışan partinin boyama grafiğini gösterir.
Servis 5: Parametre girişi yapılır (mühendislik kullanıyor)
F2 – MÜDAHALE
Duraklatma 1: Çalışan partinin durdurulması. Alttaki satırlardan en alttaki Partiden çık 8 de çalışan parti durdurulduğunda aktif hale gelmekte ve partiden çıkılmasını sağlamaktadır.
Diğer satırdaki komutlarda çalışan parti sırasında aktif değildir. Makine üzerinde herhangi bir metot çalışmaz iken aktif hale gelmekte ve fonksiyonlara kumanda etmektedir.
F-3 PROGRAM
Geçerli parti 1: Çalışan partiyi gösterir.
İkinci parti 2: Plan board da planlı, ikinci parti için makine üzerinden next yapmak için kullanılır.
Diğer adımlardaki komutlar programlama ve yazma işlemleri içindir.
F4 – DÜZEN,
Programlama ve program yazma işlemleri için kullanılır.
F5 – BİLGİ
Alarm 1: Program çalışırken gerçekleşen alarmları listeler. Ve alarm silinebilir.
Geçmiş 2: Geriye dönük boyama grafikleri batch seçilmek sureti ile görüntülenebilir.
Alttaki satırdaki komutlar makine ile ilgili duruş mesaj ve versiyon bilgilerini görüntülemek için kullanılır.
F6 – YEDEKLEME
Program ve biçimlendirme (hafıza kartı) komutları.
F7 – AYARLAR
Parametre giriş satırları.
F8 – OPERATÖR
Manuel kontrol tuşları, manuel olarak doldur, boşalt, basınç boşalt vs. gibi manuel işlemler bu tuşlar üzerinden yapılır.
Evet arkadaşlar Tekstil Sektörüne yönelik olarak yazılarımıza devam edeceğiz. Konu hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmak hem de diğer yazılarımı okumak için sizleri Hakkı Şenkeser "Benim Dikey Dünyam" başlıklı bloğuma bekliyorum.
Bir sonra ki yazımda görüşmek üzere hoşça kalın.
Yorumlar
Yorum Gönder