Merhaba çok değerli Hakkı Şenkeser "Benim Dikey Dünyam" okurları. Ciğerlerimiz yanmaya devam ediyor. Maalesef ülkemizin çok farklı bölgelerinden orman yangınları haberlerini üzülerek duymaya, okumaya ve görmeye devam ediyoruz. Son olarak yaşadığım şehirde üstelik bana da çok yakın bir bölgede Bursa'nın Gürsu ve Kestel ilçelerine çok yakın dağların eteklerinde çıkan ve hala söndürülme çalışmaları devam eden orman yangını dün geceden bu yana yüreğimizi yakmaya devam ediyor. (27.07.2025)
 |
| Hakkı Şenkeser - Ormanlarımızı Neden Koruyamıyoruz? - 1 |
Öncelikle yangınlarda can siperane bir şekilde mücadele eden tüm itfaiye mensuplarını, orman gönüllülerini, sivil toplum gönüllülerini canı gönülden tebrik ediyor ve minnettarlığımızı sunuyorum. Ayrıca bu yolda canlarını feda eden orman şehitlerimizi de rahmetle anıyorum. İyi ki varlar. Bu blog yazımı tüm orman emekçilerine ithaf ediyorum.
Beni tanıyanlar, yazılarımı okuyanlar dağlara ve yeşile olan sevgimi çok iyi bilirler. Çocukluğumdan başlayarak, gençliğimden bu yaşıma kadar cennet vatanımızın tüm bölgelerindeki pek çok dağına çıktım. Bu dağlara kol kanat geren çok kıymetli pek çok ormanımız içerisinde yürüdüm ve kamp yaptım.
Ormanlar da yürüyen, dağlara çıkan gruplara rehberlik yaptım. Her katıldığım etkinlikte tüm katılımcılara, doğa severlere söylediğim ilk söz; "Biz buraya ait olan değiliz. Buranın ev sahipleri, burada yaşayan diğer tüm canlılar, ağaçlar, hayvanlar, canlı ve cansız diğer tüm varlıklar. Bize düşen bu ziyaretimiz esnasında tüm canlılara saygı duymak ve korumak.
 |
| Hakkı Şenkeser - Ormanlarımızı Neden Koruyamıyoruz? - 2 |
Dolayısıyla şehirden bizimle yanımızda getirdiğimiz hiç bir şeyi doğada, ormanlarda, dağlarda bırakamayız. Şehirden gelen şehre geri döner. Ateş yakmak, sigara içmek burada ki canlı yaşam için en büyük tehdit ve saygısızlıktır." dedim. Benim ve benim gibi gerçek doğa severlerin bu bilinçle hareket ettiğini de biliyorum.
Peki, neden ormanlarımızı koruyamıyoruz? Neden göz göre göre yanmalarını seyrediyoruz?
Kusura bakmayın lütfen çok üzülerek böyle bir cümle kuruyorum. Neden göz göre göre yanmalarını seyrediyoruz. Bakın, yangın çıkar. Yangının çıkmasının kök sebebinde nerede olursanız olun ya tedbirsizlik ya da ihmalkarlık çıkar. Bakınız geçtiğimiz kış yanan ve pek çok insanımızın canına mal olan Bolu Kartalkaya otel yangını. Otel de yangın ihbar ve güvenlik sistemleri faal olsaydı yangının ölçeği bu kadar büyük olur muydu?
Yangın çıkar ama tedbirsizlikten ama ihmalkarlıktan ama siz bundan ders çıkarır, hem erken önleyici ve gözlemleyici sistemleri kurar hem de yangına müdahale ve söndürme yeteneklerinizi geliştirirseniz yangını büyük çapta maddi ve manevi hasara sebep olmayacak ölçekte kontrol eder ve söndürürsünüz.
 |
| Hakkı Şenkeser - Ormanlarımızı Neden Koruyamıyoruz? - 3 |
Peki Ormanlarımızı Yangına Karşı Nasıl Koruyabiliriz?
Türkiye, hepimizin bildiği üzere özellikle başta Akdeniz ikliminin getirdiği yaz kuraklıkları ve malum küresel ısınma sebebiyle sıcak hava dalgalarıyla orman yangınları açısından oldukça riskli bir bölge. Her yıl ciğerlerimiz yandığında, akıllara aynı soru geliyor: Neden ormanlarımızı yangınlara karşı yeterince koruyamıyoruz? Bu soruya tek bir yanıt vermek mümkün değil; sorun çok boyutlu ve çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşuyor. Hadi hızlıca bu faktörlere bakalım;
İklim Değişikliğinin Etkileri
Öncelikle, iklim değişikliği orman yangınlarının sıklığını ve şiddetini artıran en önemli faktörlerden biri. Küresel ısınma nedeniyle yazlar daha uzun, daha sıcak ve daha kurak geçiyor. Bu durum, ormanlardaki bitki örtüsünü tutuşturucu hale getiriyor ve yangınların hızla yayılmasına zemin hazırlıyor. Uzayan kuraklık dönemleri, toprağın nemini kaybetmesine ve orman tabanının kurumasına yol açarak yangın riskini katbekat artırıyor.
İnsan Kaynaklı Faktörler
Yangınların büyük bir çoğunluğu maalesef insan kaynaklı. Dikkatsizce atılan sigara izmaritleri, anız yakma, piknik ateşlerinin söndürülmemesi, tarım arazilerindeki temizlik çalışmaları sırasında çıkan kıvılcımlar ve hatta kasıtlı kundaklamalar, her yıl binlerce hektar ormanlık alanın yok olmasına neden oluyor. Eğitimsizlik ve farkındalık eksikliği bu konuda önemli bir rol oynuyor. Toplumun orman yangınları konusunda yeterince bilinçli olmaması, basit hatalarla büyük felaketlere yol açabiliyor.
 |
| Hakkı Şenkeser - Ormanlarımızı Neden Koruyamıyoruz? - 4 |
Yetersiz Altyapı ve Kaynaklar
Yangınla mücadelede kullanılan altyapı ve kaynakların yetersizliği de önemli bir sorun teşkil ediyor. Yangın söndürme uçağı ve helikopteri sayısının sınırlı olması, arazinin engebeli yapısı nedeniyle karadan müdahalenin zorlaşması, yangın gözetleme kulelerinin ve erken uyarı sistemlerinin sayısının yetersizliği, yangınlara zamanında ve etkin müdahalede aksaklıklara neden olabiliyor. Ayrıca, yangınla mücadele eden personelin sayısı, eğitimi ve ekipmanları da kritik öneme sahip. Gönüllülerin ve yerel halkın yangın söndürme çalışmalarına katılımı önemli olsa da, profesyonel ekipman ve eğitim bu süreçte hayati rol oynuyor.
Orman Yönetimi ve Önleyici Tedbirler
Orman yönetimi ve önleyici tedbirler konusunda da iyileştirmeler yapılması gerekiyor. Orman içi yolların bakımsız olması, yangın şeritlerinin yetersizliği veya hiç olmaması, kuru ot ve çalılık temizliğinin düzenli yapılmaması gibi durumlar, yangınların kontrol altına alınmasını zorlaştırıyor. Ayrıca, ormanların yapısal özelliklerinin yangına dayanıklılık açısından gözden geçirilmesi, yangına daha dirençli ağaç türlerinin tercih edilmesi ve karışık orman ekosistemlerinin oluşturulması gibi uzun vadeli stratejiler de önem taşıyor.
Peki, Ne Yapmalıyız?
Peki, ormanlarımızı yangınlara karşı daha iyi korumak için neler yapabiliriz?
 |
| Hakkı Şenkeser - Ormanlarımızı Neden Koruyamıyoruz? - 5 |
Toplumsal Farkındalık ve Eğitim
Halkın orman yangınları konusunda bilinçlendirilmesi, risk faktörleri hakkında sürekli eğitim verilmesi şart. Bunun için de daha ilk öğretimden başlayarak bilinçlendirme çalışması yapılması gerekiyor. Ormanlık bölgelerde piknik yapılması yasaklanmalı. Şimdi piknik de mi yapmayacağız? Diyebilir bir kesim. Evet ormanda ateş yakmayacaksınız, piknik yapmayacaksınız? Çünkü daha ormanı nasıl korumanız gerektiğini bilmiyorsunuz!
Altyapı Güçlendirme:
Yangın söndürme araç gereçlerinin ve personel sayısının artırılması, teknolojik sistemlerin entegrasyonu hızlandırılmalı. Yangın gözlem kuleleri, ısıya duyarlı erken uyarı sistemleri hızlıca devreye alınmalı. Gerekirse tüm ormanlar milli park ilan edilmeli ve katı kurallar ile sınırları belirlenerek kontrollü giriş ve çıkışlara izin verilmeli.
Önleyici Tedbirler:
Yangın şeritleri, orman içi yolların bakımı, kuru ot temizliği gibi önleyici faaliyetler düzenli ve sistemli bir şekilde yapılmalı.
İklim Değişikliğiyle Mücadele:
Küresel ölçekte iklim değişikliğiyle mücadele politikalarına aktif katılım ve karbon emisyonlarının azaltılması uzun vadede en etkili çözüm olacaktır.
 |
| Hakkı Şenkeser - Ormanlarımızı Neden Koruyamıyoruz? - 6 |
Hukuki Düzenlemeler ve Denetim:
Kundaklama gibi kasıtlı yangın çıkaranlara yönelik caydırıcı cezaların uygulanması ve denetimlerin artırılması gerekiyor. Neden stratejik öneme sahip 2 kurum tek çatı altında yönetiliyor? Tarım ve Orman Bakanlığı iki ayrı bakanlık olarak hem tarıma hem de ormanlarımızı korumaya ve geliştirmeye yönelik liyakatli yöneticiler ve profesyoneller tarafından yönetilmiyor?
Unutmayalım lütfen! Ormanlar, sadece ağaçlardan ibaret değildir; bir ekosistemdir, nefesimizdir, geleceğimizdir. Onları korumak, hepimizin ortak sorumluluğu. Unutmayalım ki, yanmayan orman, söndürülmüş ormandan çok daha değerlidir.
 |
| Hakkı Şenkeser - Ormanlarımızı Neden Koruyamıyoruz? - 7 |
Umarım yazdığım bu blog yazısı, orman yangınları konusundaki farkındalığı artırmaya yardımcı olur.
Yorumlar
Yorum Gönder