İş Arayışında 35 Yaş Sorunu - 35 Yaşından Sonra Ne Oluyor ki?

Merhaba çok değerli Hakkı Şenkeser “Benim Dikey Dünyam” okurları. Uzun yıllardır çalışma hayatında olan bir çalışan olarak pek çok kez tanık olduğum bir söylemdir. “35 yaşını aşmamış olmak”

Kariyer sitelerine verilen ilanlarda ve yapılan iş görüşmelerde pek çoğumuzun karşısına çıkmış bir işveren talebidir. İşveren talebidir diyorum yoksa kendileri de bir çalışan olan İK çalışanları neden böyle bir talepte bulunsunlar ki değil mi?

LinkedIn platformunu aktif olarak kullanan birisi olarak elimden geldiğince her türlü iş arayışı ya da iş ilanı duyurularına destek olmaya çalışıyorum. Bugün yine uzunca bir süredir işsiz olduğu belli olan ve 35 yaş engeline takıldığı belli olan bir arkadaşımızın haykırışına destek olabilmek için bu yazıyı yazmak istedim.

Umarım katılırsınız ya da katılmazsınız yazıya katkı sağlarsanız konu hakkında farkındalık oluşturabileceğimizi düşünüyorum.

Hadi o zaman başlayalım.

Öncelikle Avrupa ülkelerinde olduğu gibi bu ülkede de erkekler ve kadınlar için emeklilik yaşının 65 ve 60 yaş olduğunu hatırlatarak yazımıza bir giriş yapalım. Yani bırakın 35 yaşını 40 yaş üzerinde ki pek çok insan emekli olabilmek için daha en az 20 yıl daha çalışmak zorunda.

Hele bir de ülkemizde ortalama iş değiştirme sürelerinin, gerek kurumdan gerekse çalışandan kaynaklı olarak 3 yılın bile altına düşmeye başladığını düşünecek olursak belli bir yaşın üzerinde olan iş arayışında ki bu insanlar nasıl emekli olacak?

Çok daha fazla uzatmadan konu hakkında kendi görüşlerimi paylaşmak istiyorum. Katılırsınız, katılmazsınız ama niçin katılıyorsunuz ya da katılmıyorsunuz yine yorumlarınızı paylaşırsanız sevinirim.

Ayrıca bu konuda gerek yaptığım iş görüşmelerinde gerekse İK profesyonelleri ile yaptığım sohbetlerde kendilerine de sorduğumu belirtmek isterim.

Yıllar önce yaptığım bir iş görüşmesinde, görüşmeyi yapan İK çalışanına sordum. Neden ilana 40 yaş altı başvuruları kabul ediyoruz diye yazdınız? Verdiği cevabı eksiksiz noksansız üzerine bir şey katmadan yazıyorum.

“İpini koparan ilana başvuruyor”

Ne kadar kötü bir söylem değil mi? Nasıl yani? Diye sorduğumda da aldığım cevap, “50 yaşın üstünde bir sürü insan geliyor” oldu.

Merak etmeyin bu İK çalışanına yaşını sordum. Kendisi de 40 yaşın üzerindeydi.

“Sen bu yaşta işsiz kalırsan ne yapacaksın?”

Dediğimde yüzünün şekli değişti. Ve tabiki tahmin edeceğiniz üzere iş başvurum olumlu olarak sonuçlanmadı.

Yukarıda da yazdığım gibi, hepinizin de bildiği üzere bu yazıda 35 ve 40 yaşın üzerinde ki çalışanların iş tecrübelerinden ya da çalışacakları kuruma katacakları değerden bahsetmeyeceğim. Bunları zaten hepimiz biliyoruz.

Bence 35 yaş altı çalışan arayışının tek nedeni duygusal. Yani para. Çünkü bu yaşın altında ki pek çok genç tecrübesiz ve genellikle yeni mezun oldukları için iş ya da ücret konusunda kesinlikle seçici olamıyorlar.

Nasıl olsunlar ki? Ülkemizde ki işsizlik rakamları özellikle genç işsiz sayısı malumunuz. Burada bu konulara da girmek istemiyorum. Özellikle 2000 li yıllardan sonra herkesin bir şekilde üniversite okuyor olması, sektörde ki kapasitenin çok üzerinde mezun sayısı, meslek liselerinin ihmal edilmesi, eğitim sisteminde ki yanlışlar vs. hep bu genç nüfusun önünde ki engeller.

Yetiştirilmek üzere, söyleminin de altına sığınılarak ki gerçekten yetiştirilmek üzere personel alımı yapan kurumları tenzih ediyorum. Genç insanlar istihdam edilerek kendilerine düşük ücretler teklif edilmekte.

Bu zihniyette ki pek çok kurum ya da İK çalışanının kafasında ki düşünce, eğer bir çalışan 35 yaşın üzerindeyse hele ki bir de 40 yaşın üzerindeyse yeteri kadar tecrübelidir ve onların aradığı kesinlikle tecrübe değildir. Çünkü tecrübeli bir çalışan sorar, sorgular. Gerektiğinde hakkını arar. Kafasına yatmaz kendini ifade eder. Bu işe bu ücrette olmaz der.

Tabiki bu da o firmanın işine gelmez. Çünkü onlara ağaç yaşken eğilir misali, vur ensesine al lokmayı ağzından misali, ağzı olan ama dili olmayan çalışan lazımdır. Tecrübe onlar için sadece tehlikedir öyle değil mi? Eğer alacağı adam çok tecrübeli olursa belki onun için de risk olacaktır. Belki onun ayağını kaydıracak yerine göz koyacaktır.

Ama yaşı 35 yaşın altındaysa, vur abalıya misali hak ettiğinden daha az ücretle ve çok daha fazla çalıştırılacak, emeği sömürülecektir.

Burada tekrar altını çizerek yazıyorum. Kesinlikle bu düşünce içerisinde olmayan haklı nedenlerle belirli yaş grubunu istihdam etmek isteyen kurum ve İK çalışanlarını tenzih ediyorum.

Ama lütfen kendilerince haklı olan bu sebepleri de ilanlarında ya da yaptıkları görüşmelerde paylaşsınlar.

Dediğim gibi çok uzatmak istemiyorum. Yoksa bu konuda yazacak çok şey var. Ama bu konuda herkes ama öncelikle kurumlar, İK çalışanları sonra devlet şapkayı önüne eğip düşünmeli.

Kurumlar, yaş ayrımı yapmaksızın pozisyonun gerektirdiği yetkinlikleri karşıladıklarını düşündükleri çalışanı ama 35 yaş ama 40 yaş ayrımı yapmaksızın değerlendirsinler. Unutulmamalı ki bu yaşların üzerinde ki bireyler onların sandığının aksine işine iş kaybetme korkusuyla daha çok sahip çıkıyor, fevri ve aceleci kararlar vermeyip daha uzlaşmacı oluyorlar.

İK çalışanları, eğer bu talep üst yönetimden geliyorsa kararın yanlış olduğunu anlatmaya çalışsınlar. Yok, kendi tercihleri ise bir gün kendilerinin de bu duruma düşebileceklerini akla getirsinler.

Devlet, yaşlı genç ayrımı yapmaksızın ilgili istihdamı destekleyecek ve özendirecek tedbirler almalı. Örneğin belli bir yaşın üzerine vergi indirimi vs.

Son söz, kariyer sitelerinin bazı konularda ki hassasiyetini tebrik ediyorum. Ama onlara da bir önerim olacak.

Bir İK profesyoneli arkadaşım verdiği bir ilan ile ilgili kariyer sitesinin geri dönüşünden bahsetmişti.

Yöneticisinin isteği ile verdiği bir ilana geri dönüş gelmiş. İlanda aradıkları özelliklerin dışında sigara içmeyen bir personelin tercih sebebi olacağını belirtmişler. İlgili kariyer sitesi, “sigara içmeyen personel” hak mahrumiyeti olarak değerlendirileceğini belirtip ilanın değiştirilmesini istemiş.

Umarım kariyer siteleri verilen iş ilanlarında herhangi bir sebep belirtilmeksizin belli bir yaş grubunu istihdam etmek isteyen kurumlar için de tavsiye ya da görüş bildiriminde bulunurlar.

Evet arkadaşlar konu hakkında, ister firma sahibi ister İK profesyoneli isterse iş arayan olun görüş bildirirseniz sevinirim.

Umarım iş arayanlar memnun olacakları ve uzun yıllar çalışacakları bir iş, çalışan arayan kurumlar da kurumlarına katkı sağlayacak çalışanları en kısa süre de bulurlar.

Bir sonra ki yazımda görüşmek üzere hoşça kalın.

HakkıŞenkeser.