Termos “Dağcı içten ısınır”

Merhaba sevgili Hakkı Şenkeser“Benim Dikey Dünyam” okurları. Bloğumun Outdoor başlığı altında outdoor faaliyetlerinden olan doğa, yürüyüş ve tırmanış sporlarına yönelik olarak yazılarıma devam ediyorum.

Outdoor Başlığı Altında ki DiğerYazılarıma bu linki Tıklayarak Ulaşabilirsiniz…

Termos başlıklı yazımızın başlığı içerisinde yer alan; “Dağcı içten ısınır” sözünü outdoor, doğa sporlarıyla uğraşan herkes duymuştur diye düşünüyorum. Termos da zaten dağcı içten ısınır sözünün karşılığı olarak dağcıya ya da herhangi bir outdoor sporuyla ilgilenen kişiye, içten ısınmasını temin edecek içerisinde mevsim şartlarına göre sıcak ya da soğuk içecek bulunan en önemli doğa sporları ekipmanlarından birisidir.

Termos ve kullanım alanları termos çeşitleri vs. yazının ilerleyen satırlarında termos ile ilgili pek çok bilgiye de ulaşabileceksiniz. Ama öncelikle benim ilgi alanımda olan termos ’un doğa sporlarında ki kullanımı ile ilgili yazmak istiyorum.

Doğa sporlarına ilk başladığım zamanlarda, özellikle kış aylarında yaptığımız doğa yürüyüşleri ve dağcılık faaliyetlerinde öğrendiğim ve deneyimlerimi aktardığım, doğa sporlarına yeni başlayan arkadaşlara da sıkça söylediğim; “Dağcı içten ısınır” sözünün sahibi, akademisyen, bilim insanı, araştırmacı ve dağcı Abdül Mecit Doğru’dur.

Dağcı içten Isınır, Abdül Mecit Doğru’nun, “Dağcılık ve Yüksek İrtifa” kitabından, “Dağcılara Öğütler” başlığı altında bu spora gönül veren doğa severlere bir nasihatidir.

Bir sonra ki yazım olacak, “Dağcılara Öğütler – Abdül Mecit Doğru” da sizlere hem Abdül Mecit Doğru hakkında biraz daha bilgi verecek hem de kendisinin, dağcılara ve doğa sporlarıyla uğraşan herkese yaptığı öğütlerini sizlere aktaracağım.

Dağcı içten ısınır dedik. Peki, dağcı içten nasıl ısınır?

Tabiki doğru Termos seçimiyle.

Hepimizin bildiği üzere özellikle zorlu kış şartlarında yapılan doğa sporu aktivitelerinde, giyimimize ve kullandığımız teknik donanıma dikkat eder. Mevsimin ve o anda gerçekleşen iklim şartlarına göre giyiniriz. Bu şekilde vücut sıcaklığımızı korumayı hedefler ve hipotermi riskini bertaraf etmeye çalışırız.

Bilmeyenler için hipotermi, insan vücudunun faaliyet göstermesi için gerekli ısıyı ürettiğinden daha hızlı kaybetmesi sonucunda ortaya çıkan ve vücut ısısının tehlikeli derecede düşmesine neden olan bir acil tıbbi durumdur. Normal vücut ısısı yaklaşık 37 C civarındadır. Vücut sıcaklığınız özellikle 35 C altına düştüğünde hipotermi yani donma riski ile karşı karşıya kalırsınız. Sonu uzuv kaybı hatta ölüme kadar gider.

Vücutta ki ısı kaybını önlemenin bir diğer yolu da Abdülmecit Doğru’nun “Dağcılara Öğütler” başlığı altında da söylediği gibi; “Dağcı içten ısınır” dır. Dolayısıyla sıcak sıvı alımı özellikle kışın yapılan her türlü spor aktivitesinde önemlidir. Ama etkinlik süresince kullanacağınız ve tüketeceğiniz sıcak sıvıyı saklama, sıcaklığını muhafaza etme şartları da bir o kadar önemlidir. Dolayısıyla termos da diğer doğa sporları ekipmanları gibi önemli ekipmanların başında gelir.

Hadi o zaman termos nedir?

Termos, basit bir tabirle, yalıtım maddesiyle kaplanmış, içine konulan sıvıyı sıcak veya soğuk olarak tutabilen kaptır. Termos 1892 yılında İskoç bilim adamı Sir James Dewar tarafından tasarlanmış ve icat edilmiştir.

Termos ile ilgili biraz daha teknik detaya girecek olursak. Bir termosta iç içe geçmiş iki bölüm bulunuyor. Dıştaki metal veya seramik kaplamanın haricinde, iç tarafta genellikle camdan üretilmiş olan farklı bir katman daha var. Bu ikisi arasındaki hava tamamen boşaltılmış olduğundan, aradaki boşlukta bir vakum oluşuyor. Vakumlu bir alanda hava molekülleri olmadığı için ısının iletilmesi de mümkün değil. Yani içeriden dışarıya veya dışarıdan içeriye doğru bir ısı geçişi yok. Bu nedenle termosa doldurulan sıvının ısısı uzun bir süre sabit kalabiliyor.

Peki termos niçin kullanılır?

Termos kullanım alanınız ne olursa olsun. İster evde ister ofiste isterseniz her türlü doğa şartlarında, iç mekân ya da dış mekân fark etmeksizin yapacağınız her türlü aktivitede kullanılan genel olarak içeceklerin, bazı durumlarda da yiyeceklerin ısısını sabit tutmak için kullanılan ekipmandır.

Termos alırken nelere dikkat edilmelidir?

Termos ihtiyacı noktasında temel soru şu. Ne için ve nerede kullanacaksınız? Dolayısıyla içeceğimin sıcaklığı benim için önemli. İçeceğim içecek mevsim şartlarına göre sıcak ya da soğuk fark etmeksizin içinde bulunduğum ortamın ısısından etkilenmesin. Uzun süre sıcak ya da soğuk kalsın diyorsanız iyi bir termosa ihtiyacınız var demektir.

Termos genel olarak içeceklerin, bazı durumlarda da yiyeceklerin ısısını sabit tutmak için kullanılan, basit gibi görünen ancak ileri bir teknoloji. İyi bir termos almak istiyorsanız, yazıdaki detaylara dikkat etmenizi öneriyoruz.

Termosu niçin kullanacaksınız?

Öncelikle satın alma amacınıza göre termos da çeşitlilik gösteriyor. Örneğin, spor yaparken, koşarken ya da yürürken yanınızda taşıyacağınız, içeceğinizi soğuk ya da sıcak tutacak hafif bir termosa mı ihtiyacınız var, yoksa aileniz ile yaptığınız piknik gibi etkinliklerde çay, kahve gibi içecekleri içmenizi sağlayacak büyük bir termosa mı? Ofis ortamında kullanacağınız şık bir termos mu? Ya da benim gibi dağcılık faaliyetleri yapıyor ve zorlu ve uzun süren kış faaliyetlerinde önceliğinizin sıcak sıvı tüketmek olduğu şartlar için mi bir termos ihtiyacınız var.

Dolayısıyla termoslar sadece büyüklüklerine göre değil, ne için kullanılacağına göre de değişiklik gösteriyor. Bazı termoslar soğuğu daha iyi korurken, bazıları da sıcağı daha iyi içinde tutuyor.

Termos almaya karar verdiniz. Termosu niçin kullanacağınızı da belirlediniz. Öncelikle eğer termosu görerek alıyorsanız ilk yapacağınız şey kapağını ve kapanmasını sağlayan boyun sistemini iyi kontrol etmek olmalı. Termoslar sıcaklığı genel olarak gövdelerinden değil, kapak bölümünden kaybederler. Kötü bir termos, iyi kapanmayan ve kapağından ısı kaçıran termostur.

 Termos İç yüzeyinin önemi

Termos iç yüzeyini incelerken en çok dikkat etmeniz gereken özellik, kesinlikle hijyen. Plastik yüzey hem zor temizlenen hem de bakteri üretmeye meyilli bir malzemeyken cam ve paslanmaz çeliğin çok daha hijyenik ve daha rahat temizlenebildiğini aklınızdan çıkarmayın. Yine camın ve plastiğin kolay kırılma tehlikesi bulunurken, çeliğin kırılma tehlikesi olmadığını da belirtelim.

Termos için çok önemli bir diğer nokta. Dış yüzeyde sağlamlık

Termos imalatında dış yüzeyin malzemesi, termosun işlevinden çok ağırlığını ve sağlamlığını belirler. Çelik dış gövde diğer seçeneklere göre ağır olsa da kırılmaz olmasıyla öne çıkar. Dolayısıyla çelik termosu özellikle outdoor faaliyetlerde gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz.

Termos ısıyı muhafaza etme süresi

Termosun asıl kullanım amacının içindeki sıvıyı uzun bir süre hatta tüm gün süresince sıcak veya soğuk tutmak olduğunu daha önce yazmıştık.

Peki, hangi termos markasını tercih etmeliyiz?

İşte bu sorunun cevabını size burada şu an için veremeyeceğim. Hatta yazı içerisinde kullandığım kendi faaliyetlerime ait görsellerde de marka teşhiri yapmamak amacıyla termoslu fotoğraflar da yayınlamayacağım. Çünkü piyasada birbirinin alternatifi olabileceği gibi diğerlerinden sıyrılıp öne çıkan pek çok termos markası mevcut. Dolayısıyla bundan sonra ki yazılarımızda özellikle bir ürüne odaklanma konusunda bir ihtiyaç ya da talep olduğu noktasında sizler ile marka tercihlerimi de paylaşabilirim.

Bir sonra ki yazımda görüşmek üzere, outdoor kalmanız temennisiyle hoşça kalın.

Hakkı Şenkeser.