Merhaba çok değerli Hakkı Şenkeser "Benim Dikey Dünyam" okurları. Aynı zaman da bir Yönetim Danışmanı ve Yönetim Danışmanları Derneği asil üyesi olarak bugün sizler ile stratejik yönetimin üç aşamasından birisi olan stratejik planlama üzerine konuşacağız.
 |
| Stratejik Planlama |
Stratejik yönetim bir organizasyonda geleceğe yönelik kararlar alınmasında kullanılan bir yönetim tekniğidir. Stratejik yönetim geleceğe yönelik vizyon oluşturulmasını amaçlar. Stratejik yönetim, organizasyonun gelecekle ilgili faaliyetlerinin planlanması, örgütlenmesi, koordinasyonu, uygulanması ve kontrol edilmesine imkan sağlar.
Stratejik yönetim sürecinde üç aşama söz konusudur.
- Stratejik planın hazırlanması
- Stratejik planın uygulamaya konulması
- Gözden geçirme ve sürekli gelişme
Bugünkü yazımız işte bu üç aşamanın ilk aşaması ve başlangıcı olan stratejik planlama üzerine olacak. Ama önce konu ile ilgili çok sevdiğim bir sözü sizler ile paylaşmak isterim.
Dave Ramsey' in demiş olduğu gibi; "Paylaşılan ve herkesçe benimsenmiş bir misyon cümlesi olmadan, merdivenin basamaklarını tırmanabilir ve hatta basamakların en tepesine de ulaşabilirsiniz ama gün gelip baktığınızda merdiven yanlış duvara dayanmış olabilir."
 |
| Dave Ramsey |
Hadi başlayalım.
Stratejik Planlama Nedir?
Strateji kelimesi aslında askeri kökenli bir terimdir. Tarih boyunca geçmişten günümüze strateji, güvenliği veya zaferi garanti altına almak için yüksek seviyeli ve uzun vadeli planlama, geliştirme ve satın alma yoluyla bir ülkenin tüm askerî yeteneklerinin kullanılmasını ifade eder. Dolayısıyla bir savaşta amaca ulaşmak için askeri kuvvetleri, araçları ve coğrafyayı uygun bir biçimde kullanma sanat ve bilimidir.
 |
| Atatürk ve Stratejik Planlama |
Strateji ve stratejik planlama kavramının iş dünyasında kendisine yer bulması ise 1970'li yıllara dayanır. Endüstri devrimiyle birlikte 1900–1950 yılları arasında bir ürünü yapabilme yani üretebilme kabiliyeti en önemli konuydu.
O dönemde otomobilin mucidi Henry Ford’ a neden müşterilerin istediğini önemsemiyorsunuz? Neden farklı renkli araçlar üretmiyorsunuz? Dediklerinde ki bilindiği gibi dünyanın ilk seri üretim otomobili olan Ford model T ve bu araç uzun yıllar sadece tek model ve tek renk “yani siyah” olarak üretilmiş.
Henry Ford'un bu sorulara cevabı; “Müşteriler siyah olmak kaydıyla istedikleri otomobili seçebilir” oluyor. Yani henüz bir rakibi yok.
 |
| Siyah Ford T Modeli |
1970’lere gelindiğinde üretim konusu artık öğrenilmiş ve çeşitlenmiş dolayısıyla da benzer ürünleri bir çok firma üretebildiği için “rekabet” denilen konu gündeme gelmeye başlamıştır. Rekabet edebilmek için de artık sadece yapabilmek değil, düşük maliyetli üretebilmek önemli olmaya başlamıştır.
90'lı yıllara geldiğimizde ise kaliteli üretim, servis, global düşünmek ve markalaşmak gibi kavramlar iş dünyasının gündemine gelmeye başladı.
2000’li yıllara gelindiğinde ise internetin, doğal olarak bilgi teknolojilerinin hayatın her aşamasına girmesiyle birlikte yönetim oyununun kuralları değişmeye başladı. Zaman içerisinde aynı işi, aynı kalitede, hızlı servis anlayışı ve maliyetleri kontrol altına alan bir anlayış ile yapabilen şirketlerin çoğalmasıyla o askeriyedeki düşman kavramının yerini iş dünyasında “rakip” almaya başladı.
 |
| Endüstri 4.0 |
Dolayısıyla iş dünyasında artık, hayatta kalmak, karlılığı arttırmak büyümek ve gelişmek amacıyla stratejik planlama, daha üstün olabilmek, rakiplerden daha fazla pazar payı elde etmek ve doğal olarak daha fazla kar edebilmek için önemli bir “yönetim aracı” olmuştur.
Stratejik planlama, şirket verimliliğini arttırarak, rasyonel bir büyüme planı çizilmesini hedefler. Günlük iş akışında gözden kaçabilecek detayları bir araya getirerek, büyük resmi görmenizi sağlayan bu planlama biçiminde pazardaki yeri büyütmek ve elde edilen pazar payını verimli bir yatırıma dönüştürmek esastır.
Stratejik Plan Nasıl Hazırlanır?
Bir şirketlerin hedeflenen noktaya ulaşması ve sektördeki yerini genişletmesi için kurumsal yapının iyi tanınması ve içinde yer aldığı sektörü doğru okuması gerekir. Kurumsal yapı değerlendirilirken SWOT analizi yapılması zorunludur.
Şirket olarak iyi olduğumuz alanlar hangileridir?
Güçlü yönlerimiz nelerdir?
Zayıf yönlerimiz nelerdir?
Rakiplerimize göre konumumuz hangi tehdit ve fırsatları içerisinde barındırır?
Rakiplerin durumu nedir?
Cevapları verilmesi gereken sorulardır. Bu soru ve cevapların yönlendirmesi çerçevesinde iç ve dış çevre analizi yapıldıktan sonra mevcut durum değerlendirilmeli ve elde edilen cevaplara göre bir planlama stratejisi oluşturulmalıdır. Bu strateji uzun vadeli hedeflerin belirlenmesi ve belirlenen hedeflere göre aksiyon alınması bakımından önemlidir.
Stratejik Planlama Aşamaları
Stratejik plan süreci, mevcut durumun saptanması ve hedeflerin belirlenmesi ile başlar.
Farkındalık Kazanmak
Stratejik planlama, şirket yöneticilerinin belirledikleri hedeflere ve hayal ettikleri büyüme biçimine ulaşmalarını sağlayan en önemli araçlardan biridir. Böylece, büyüme hedefi şirket işleyişinde görev alan tüm departmanlara açık ve eksiksiz bir biçimde iletilebilir. Aynı hedef etrafında hizalanan şirket yönetimi, çizilen planın farkında olarak işini yapar ve sorumluluklarını yerine getirirse, stratejik planlama süreci çok daha kolay ve sağlıklı işler.
Ulaşılabilir Hedefler Belirlemek
Sistematik bir düşünme pratiği olarak da değerlendirebileceğimiz stratejik planlamada en önemli aşamalardan biri de hedef belirlerken gerçekçi olmaktır. Örneğin bir yıl içinde %100 büyüme hedefi gerçekçi değildir. İç ve dış faktörler göz önünde bulundurularak hedef belirlenmelidir. Hedefleri belirlerken, farklı bakış açıları geliştirilmeli ve yapılması ya da yapılmaması gerekenler iyi saptanmalıdır. Hedef belirleme işlemi SMART olmalı yani, Spesifik (Specific), Ölçülebilir (Measurable), Ulaşılabilir (Achievable), Gerçekçi (Realistic) ve Zamana Bağlı (Time-Bound) gerçekçi hedefler belirlenmelidir.
 |
| Ağrı Dağı 5137 Metre |
Uzun Vadeli Planlar Yapmak
Stratejik planlama, bugününüzü anlamanıza yardımcı olsa da temel hedefi uzun vadeli planlama yaparak geleceği şekillendirmektir. Uzun vadeli planlama gerçekçi düşünme pratiği kazandırdığı için kısa ve orta vadede de hızlı aksiyon almanıza ve kendinizi daha doğru konumlandırmanıza yardımcı olur.
Uzun vadeli planlamayı zamanında alınan ve sonra değerlenen bir arsaya benzetmek mümkündür. Doğru arsayı alabilmek için, bugünün şartları iyi okunmalı ve yatırımın nasıl geri döneceği doğru hesaplanmalıdır.
Stratejik Plan Süreci
Stratejik planlama yapılırken; durumu somutlaştırmak, nereye varmak istediğini bilmek kadar bu planlamada uyulması gereken adımlar, izlenmesi gereken yollar ve sürecin genel hatlarını çizmek önemlidir.
 |
| Süphan Dağı 4058 Metre |
Stratejik planlama süreci uzun vadeli düşünülmelidir. Bir planın stratejik plan sayılabilmesi için üç ya da beş yıl gibi bir zaman dilimini kapsaması gerekir. Daha kısa vadeli planlamalar, yıllık ya da iki yıllık plan olarak adlandırılır. Stratejik planlama aşamalarını şöyle sıralayabiliriz.
Misyon
Bir şirketin kuruluş amacını anlatan misyon; o şirketin varlık sebebini, müşterilerine ya da paydaşlarına sağladığı faydayı tanımlar. Stratejik planlama yaparken, şirketin kuruluş aşamasında belirlenen misyona sadık kalınmalı ve uzun vadeli hedefler de buna göre belirlenmelidir.
Vizyon
Şirketlerin gelecek planlarını ve nereye varmak istediklerini tanımlamak için kullanılan vizyon kavramı, stratejik planlamanın temelini oluşturur. Örneğin piyasadaki en önemli aktörlerden olmak, sosyal sorumluluk bilinci ile anılan bir şirket olmak gibi hedefler bir şirketin vizyonunu oluşturur.
 |
| Ağrı Dağı Zirve Yürüyüşü |
Temel Değerler
Misyon ve vizyonun çizdiği ana hatlar çerçevesinde oluşturulan temel değerler, şirketlerin etik anlayışını da ortaya koyar. Stratejik planlama yaparken temel prensibimiz ne olmalıdır sorusuna cevap aranmalı ve bu değerlerden vazgeçilmemelidir. Yenilikçilik, dürüstlük, şeffaf iletişim, profesyonellik gibi kavramlar temel değer olarak benimsenebilir. Temel değerler, hızlı aksiyon alınması gereken durumlarda, şirket yapısının ve etik anlayışının bozulmadan devam etmesini sağlar ve marka sadakatini güçlendirir.
Mevcut Durum Analizi
Biraz önce sıraladığımız aşamalar, stratejik planlama için bize yol haritası sunarken, mevcut durumun iyi analiz edilmesi de başlangıç noktamızı doğru tanımlamamızı sağlar. Şirketlerin kendi gücünü ve güçsüzlüğünü tanıması, rakiplerine göre kendini konumlandırdığı yeri iyi analiz etmesi, riskleri ve fırsatları iyi bilmesi gerekir. İç ve dış faktörlerin bir arada ele alındığı mevcut durum analizi, büyüme hedeflerinin de gerçekçi olarak görülmesini kolaylaştırır.
 |
| Ağrı Zirve Platosu |
Son Değerlendirme
Mevcut durum analizi de yapıldıktan sonra, elde edilen bütün veriler kapsamlı ve bütün olarak değerlendirilmelidir. Güçlü yönler daha da geliştirilirken, zayıf yönlerin nasıl geliştirilebileceği stratejik planlama sürecine dahil edilmelidir. Bu noktada, gerekirse işbirliğine gidilmeli, kaynak sağlanmalı ve iyileştirme politikaları benimsenmelidir. Son durum değerlendirmesi, bir sonraki hamlenin çok daha net görülmesini sağlar.
 |
| Ağrı Dağı Zirve 5137 Metre |
Evet değerli arkadaşlarım bugün sizler ile stratejik yönetimin ilk basamağı ilk adımı olan stratejik planlama üzerine konuştuk. Konu hakkında görüş ve önerilerinizi yazmak ya da çok daha detaylı bilgi almak isterseniz bloğumun İLETİŞİM kısmında ki iletişim alternatiflerini kullanarak bana ulaşabilirsiniz.
Bir sonra ki yazımızda görüşmek üzere selamlar, sevgiler.
Yorumlar
Yorum Gönder