Merhaba sevgili Hakkı Şenkeser "Benim Dikey Dünyam" okurları. Bloğumuzun outdoor başlığı altında paylaştığımız bir önce ki yazımızda; Termos "Dağcı İçten Isınır" başlığında, "Dağcı İçten Isını" sözünün sahibi, Türk bilim adamı ve dağcısı Abdül Mecit Doğru'ya da yer vermiş ve kendisinin hayatı ve dağcılara yapmış olduğu öğütleri sizler ile bir sonra ki yazımda paylaşacağımı yazmıştım.
Bu vesileyle büyük üstadı saygı ve rahmetle anıyorum.
Abdül Mecit Doğru Kimdir?
Abdül Mecit Doğru (1929, Ardahan- 2 Kasım 1991), Türk bilim insanı, araştırmacı-yazar ve dağcıdır.
1929'da Ardahan merkeze bağlı Ölçek köyünde doğdu. İlk ve
orta öğrenimini Ardahan'da tamamladıktan sonra Kars Lisesini bitirdi. İstanbul
Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Tıp
Fakültesinde asistan olarak akademik kariyerine başladı. Daha sonra bu
üniversitede cerrahi dalında profesör oldu.
Fransa ve Almanya'da çalıştı ve araştırmalar yaptı. 1973-74
yıllarında ABD’nin Denver şehrindeki Colorado Üniversitesi Tıp Fakültesinde
araştırmacı olarak çalıştı. Gençliğinden beri tutkun olduğu dağcılığı buradaki
Rocky Mountains dağlarında daha da geliştirdi. Yine Denver da dağcılık yapan
birçok tıp profesörü ile tanıştı ve dağ tırmanışlarında bulundu. Aynı
tarihlerde ABD’yi ziyaret eden Azerbaycanlı Profesör Cihangir Babayevle tanıştı.
Babayevin daha sonra kendisine gönderdiği Mirza Sabir'in meşhur Hophopnamesini Türkçeye
cevirdi ve Türkiye’ye dönünce yayınladı.
Türkiye'de Dağcılık Federasyonu Başkanlığı yaptı.
Türkiye'de dağcılık sporunun bugünlere gelmesinde çok fazla emeği olan Prof.Dr.
Abdül Mecit Doğru, gençlere dağcılık sporunun tanıtılmasında ve Türk
dağcılığının bu günlere gelmesinde çok önemli katkıları oldu. Yeğenleri Özgür
Akçam ve Coşkun Oğuz Namlı'yı dağcılık alanında yetiştirdi. Yaptığı dağ tırmanışlarında
sırtında taşıdığı tıbbi laboratuvarla yüksek irtifadaki fizyolojik değişikliklerle
ilgili tıbbi araştırmalar yaptı. 1980'de o günün teknolojik-iletişim
şartlarıyla SSCB'deki 5642 metrelik Elbruz Dağı, Pamirlerdeki 7134 metrelik ve Lenin
ve yine 7495 metrelik Somoni zirvesine tırmanarak buralarda Türk Bayrağını
dalgalandırmıştır. Pamir tırmanışını Pamir’deki İlk Türk Dağcıları kitabıyla
yayınlanmıştır.
1980 yıllarında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde
Cerrahi Bölüm başkanlığı yaptı. İngilizce, Fransızca ve Almanca bilirdi. Uluslararası
dergilerde yayınlanmış çok sayıda araştırma makalesi ve genel cerrahi dalında kitapları
bulunmaktadır
Tip biliminin yanında Türk dili, tarihi ve edebiyatı hakkında
önemli araştırmalar yaptı. Orhun Abideleriyle ilgili TRT de Moğolistan’dan çektikleri
yapımı yayınladı.
Kars’ta kurulan Kafkas Üniversitesine bu adin verilmesi için
gazetelerde birçok makale yayınladı. Bu üniversitenin adi vefatından sonra 1992
TBMM de kabul edildi.
Abdül Mecit Doğru'nun özellikle Sovyetler Birliği sınırları içinde bulunan Türk Cumhuriyetleri'ndeki yer adları, dil ve kültür birliği araştırmaları önemlidir.
Abdül Mecit Doğru 2 Kasım 1991 tarihinde Erciyes dağı tırmanışı
esnasındaki çığ faciasında arkadaşı Prof. Dr. Ahmet Bilge ile birlikte hayatını
kaybetmiştir.
Abdül Mecit Doğru - Dağcılara Öğütler
"Dağcılık ve Yüksek İrtifa" Kitabından
1- Öyle yakıt ve
yiyecek al ki artsın, çünkü kötü hava koşulları ve kazalar dönüşü
geciktirebilir. Başka bir deyimle yakıt ve yiyeceğini artacak şekilde
almalısın.
2- Faaliyete gitmeden önce ocağını dene ve ona gözün gibi
bak. Yoksa dağda "ocağın söner".
3- Aşağılarda ağır yük taşımaya katlan ki yukarıda rahat
edesin.
4- Zaruri malzemeni bizzat çantanda taşı. Yani kendine
gerekli olan malzemenin bir kısmını başkasına taşıtma (davul birinde, tokmak
birinde olamaz). Aksi taktirde arkadaşının uzakta kalması veya geri dönmesi
halinde dağda yaşayamazsın.
5- Malzeme ve yiyeceğini öyle bir hazırla ki kimseden bir
şey istemeyesin. Çünkü burada "komşuluk olmaz".
6- Üniteni küçük tut ki manevra kabiliyetin azalmasın ve
kamptan vaktinde yola çıkasın.
7- Dağda misafirlik, etiket ve unvan olmayacağını bil.
8- Kendini dağda kimse yardım etmeyecekmiş gibi hazırla ve
teşkilatını ona göre yap. Bilmek gerekir ki kalabalık bir güvence değildir ve
ona güvenme.
9- Çadırını kalabalık tutma. Çünkü bunda ne kadar rahat
çalışırsan performansın o kadar artar.
10- Aşağılarda tahammül edebileceğin derecedeki bir soğuğa
karşı dahi dağda tedbir al, açık yerini bırakma öyle ki kendini rahat
hissedersin. Çünkü dağda "soğuğa karşı dayanıklılık olmaz".
11- Üşüdüğün vakit sıcak sıvılar iç. Çünkü "dağcı
dışardan değil içeriden ısınır".
12- Susamasan dahi kendini içmeye zorla, içeceğin sıvıların
vücut sıcaklığından aşağı olmamasına dikkat et ve bil ki saf su içilmez.
Meşrubat özellikle mayhoş olmalıdır.
13- Katı ve soğuk yemeklerden kaçın ve bil ki bunların sulu
olması sıvı depolarının doldurulmasına, sıcak olması enerji tasarrufuna ve
ısınmaya, keza baharatlı ve tuzlu olması elektrolit açığını gidermeye yarar.
14- Yüksek irtifa dağcılığına alışmak istiyorsan dağ evinde
veya kulübede kalma. Karda kıyamette çadırda veya bivakta kal ki tabiatın
dilini öğrenesin. Barbaros Hayrettin hep açık denizde vuruşmayı tercih eder ve
gerekçe olarak dermiş ki " kara görünürse asker yüzerek kıyıya
çıkar".
15- Yaz çıkışlarında dahi şiddetli soğukla karşılaşacakmışsın
gibi en mükemmel teçhizatını al, aksi olursa zarar etmezsin.
16- Kazaların inişte olduğunu unutma, dönerken acele etme
ve çıkışta olduğu gibi bol sıvı almaya, iyi beslenmeye keza sık sık dinlenmeye
devam et.
18- Unutma, dağlar tedbirde kusur edene aman vermez.
"Dağcılık ve Yüksek İrtifa" Kitabından
Evet değerli Hakkı Şenkeser "Benim Dikey Dünyam" okurları. Bir kez daha büyük üstat Abdül Mecit Doğru'yu saygı ve rahmetle anıyor, öğütlerini ben dahil tüm dağcıların dikkatle okumasını ve uygulamasını rica ediyorum.
Yorumlar
Yorum Gönder