Sporcu İçeceği ile Enerji İçeceği Arasındaki Fark Nedir?

Merhaba çok değerli, Hakkı Şenkeser "Benim Dikey Dünyam Okurları" Wellness & Sağlıklı Yaşam başlığı altında ki yazılarımıza devam ediyoruz. Suplementler Nedir? ve İzotonik Sporcu İçeceği Nedir? Konularının hemen ardından sporcu içecekleri ile sıkça karıştırılan ve aynı kategoride gösterilen enerji içecekleri ile sporcu içecekleri arasında ki farklara hep birlikte bakacağız.

Sporcu İçeceği ile Enerji İçeceği Arasındaki Fark Nedir? -1

Hepimizin bildiği üzere spor, doğru koşullarda ve şartlarda yapıldığı zaman sağlık için faydalı olduğu kanıtlanmış, yüksek enerji gerektiren bir fiziksel aktivitedir.  Günümüzde, profesyonel ve amatör sporcuların birçoğu performanslarını yüksek tutmak, yorgunluklarını azaltmak, konsantrasyonlarını artırmak, mental olarak uyarılmak ve vücutlarının kaybettiği elektrolit dengesini tekrar yerine koymak amacıyla, yasal olarak izin verilen farklı suplementler, besin takviyeleri kullanmaktadırlar.

Piyasaya da geniş bir pazara sahip olan, sıvı olarak tüketildiği için diğer katkılara göre daha kolay ve masum bulunan “spor” ve “enerji” içeceklerine olan ilgi de haliyle daima yüksek olmuştur. Hatta zaman zaman bu iki farklı amaçlı ürün girişte de yazdığımız üzere karıştırılıp, birbirinin yerine kullanılmıştır.

Sporcu İçeceği ile Enerji İçeceği Arasındaki Fark Nedir? -2

Sporcu içecekleri, enerji içeceklerinden farklı ürünlerdir ve bu terimler kesinlikle birbirinin yerine kullanılmamalıdır. Sporcu içecekleri; genellikle karbonhidratlar, mineraller, elektrolitler (örn., Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum) ve bazen vitaminler veya başka gıdalar içeren insanların egzersiz öncesinde, sırasında veya sonrasında tüketebildiği sıvı alımına yardımcı aromalı içeceklerdir. 

Enerji içecekleri ise, adından da anlaşılacağı gibi “enerji” veren ya da kalori kazandıran içeceklerdir. Bu içecekler, tipik olarak değişen miktarlarda karbonhidrat, protein, amino asit, vitamin, sodyum ve diğer minerallerin yanında asıl amaçları olan, uyarmak eylemi üzerine başta kafein ve guarana (Guarana, sabunağacıgiller küçük kırmızı meyveli, yüksek dozda kafein içeren tropik bir bitki türü) gibi uyarıcılar da içerirler.

Sporla ilgili kullanımlarda sporcu içecekleri egzersiz sırasında optimum sıvı ve karbonhidrat iletimi, egzersiz sonrası rehidrasyon (vücuttan kaybolan su ve elektrolitlerin (tuzların), tekrar yerine konması), egzersiz sonrası yakıt ikmali amacıyla tüketilirken, enerji içecekleri rehidrasyon için formüle edilmemiştir. 

Sporcu İçeceği ile Enerji İçeceği Arasındaki Fark Nedir? -3

İçeriğinde bulunan kafein ile ani enerji yükselmesini sağladığı bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmıştır. Çoğu enerji içeceğinde, iki fincan demlenmiş kahvede bulunan yani yaklaşık 200 mg kafein bulunmaktadır ve kafein dışında ek olarak başka uyarıcılar da bulunmaktadır. Ana bileşenler olan ve yüksek miktarda şeker ve kafein içermesi, içeceklere adını veren "enerjinin" kaynağıdır. Kişiden kişiye enerji içeceklerinin etkileri değişiklik gösterse de; kimyasal bir madde olan kafein, dayanıklılığı ve gücü artırarak, reaksiyon süresini iyileştirerek ve yorgunluğu geciktirerek fiziksel performansı artırmayı sağlar.

Sporcu içeceği ile enerji içecekleri arasındaki temel farklara tekrar bakacak olursak, Öncelikle yukarıda da yazdığımız üzere enerji içecekleri ile sporcu içecekleri arasında ciddi farklar vardır. Sporcu içecekleri karbonhidrat, mineraller, elektrolitler, vitaminler ve diğer besin ögelerini içerir ve bu içeceklerin amacı egzersiz sırasında veya sonrasında terlemeyle oluşan sıvı-elektrolit kaybını önlemektir. 

Sporcu İçeceği ile Enerji İçeceği Arasındaki Fark Nedir? -4

Enerji içecekleri ise karbonhidrat, vitaminler, mineraller dışında kafein, taurin (vücutta mineral dengesini koruyan aminoasit) ve guarana gibi uyarıcılar içerir. Bu sebeple, enerji içeceklerinin yoğun fiziksel aktivite sırasında tüketilmesi önerilmemektedir. Bu içecekler spora başlamadan hemen önce ya da spor yaparken tüketildiğinde, bu durum hızla gelişecek dehidrasyon (Dehidrasyon, vücudun aldığından daha fazla su kaybetmesi durumudur. Kaybedilen sıvıyla birlikte mineral tuzlar veya elektrolitler, özellikle sodyum ve potasyum dengesinde bozukluklar oluşur. Kaybedilen suyun yerine konulmaması vücutta ciddi problemlere yol açabilir) sonucu çarpıntı ve kalp krizlerine neden olabilmektedir. Bu sebeple enerji içecekleri etiketinde “Sporcu içeceği değildir, yoğun fiziksel aktivite sırasında veya sonrasında tüketilmemelidir” ifadesi yer almaktadır.

Sporcu İçeceği ile Enerji İçeceği Arasındaki Fark Nedir? -5

Sonuç olarak, enerji içecekleri günde 500 mL’den fazla tüketilmemeli ve içerdiği kafein miktarı 150 mg/L’den fazla olmamalıdır. Yüksek miktarda tüketildiğinde, özellikle içerdiği kafein ve diğer uyarıcı maddelerin etkisiyle özellikle kafein hassasiyeti bulunanlarda, hipertansiyon, kalp yetmezliği ve aritmi gibi kardiyovasküler sorunları olan kişilerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Spor yaparken veya alkol ile birlikte tüketildiğinde sağlık üzerine olumsuz etkilerinin arttığı asla unutulmamalıdır.

Evet değerli dostlar bugünkü yazımızda sizler ile sporcu içeceği ile enerji içeceği arasındaki farkları konuştuk. Bir sonra ki yazımızda görüşmek üzere. Unutmayın, “Sağlıklı Yaşam Herkesin Hakkı” Sağlıkla ve sporla kalın!

Fotoğraflar: Hakkı Şenkeser Aladağlar Emler 3723 metre TDF-Türkiye Dağcılık Federasyonu, Yüksek Dağ Koşusu Eğitiminden.

Sporcu İçeceği ile Enerji İçeceği Arasındaki Fark Nedir? -6

Hakkı Şenkeser