Yalın Evi Nedir?

Merhaba çok değerli HakkıŞenkeser “Benim Dikey Dünyam” okurları. Bloğumun Yalın Üretim başlığı altında ki yazılarımıza devam ediyoruz. Bu hafta sizlere, Yalın Evi kavramından bahsetmek istiyorum. Özellikle Linkedin hesabımı takip eden arkadaşlarımızın da bildiği üzere son 3 aydır Bursa Uludağ Üniversitesi UTMT- Uludağ ÜniversitesiTekstil Mühendisliği Topluluğu ile Zirve Yalın Danışmanlık ve Koçluk olarak, Sosyal Sorumluluk Projesi kapsamında organize ettiğimiz “Sertifikalı Yalın Üretim Eğitimleri” projesi dahilinde dün akşam işlediğimiz konu başlığımız da, Yalın Evi Nedir? Konusu oldu.

Peki, Yalın Evi Nedir?

Değerli arkadaşlar, YalınÜretim kavramının Taiichi Ohno öncülüğünde ve Toyota otomobil fabrikasında kullanılmaya başladığından bugüne pek çok farklı yalın üretim aracı ortaya çıktı. Bu araçlar esasında Toyota’nın kendi üretim sisteminde kullandığı ve tam manasıyla birçoğunu da isimleştirmediği araçlardı. Ancak orada yapılan yalın üretime dair uygulamaları dolayısıyla iyi işi, kullanılan araçları ve yapılan bu uygulamaları farklı sektörlere uyarlamak için bu araçları bir sisteme bağlamak gerekliydi.

Yalın üretim için kullanılabilecek bu araçlara baktığınızda ne kadar çok olduklarını rahatlıkla görürsünüz. Bugün temel seviyede Yalın Üretimi uygulayan pek çok kişi ve kuruma yalın üretim araçları nelerdir? Diye sorduğunuzda size kolaylıkla; “5S, Kaizen, TPM, SMED, VSM, Poka Yoke, 3M, Jidoka, Asakai vs. pek çok yalın üretim aracını bir çırpıda sayabilir.

Bu araçlar içerisinde Toyota temelli olanlar ve olmayanlar ile beraber belki de yüze yakın araç mevcuttur.

Araç sayısı çok fazla olduğu için de kurumlar genel olarak süreçlerinde Yalın Üretim uygulamalarını uygulamaya karar verdiklerinde ilk iş olarak kolaylarına gelen aracı, anlayabildikleri gibi kullanmaya çalışırlar. Hatta ilk olarak 5S çalışmaları ile başlar ve sürekli iyileştirme aracı olan Kaizen ile devam etmek yolunda çaba sarf ederler. Başlangıç da kısmi olarak doğru bir yaklaşım olarak gözüküyor olsa da bir süre sonra süreç kısır bir döngüye girer ve herhangi bir ilerleme kaydedilmediği gibi yalın üretime ve uygulamalarına dair olan inanç ve motivasyonda azalmaya başlar. Her zaman söylediğim gibi Yalın Üretim;

%10 Teknik, %90 Çabadır.”

Dolayısıyla kurum içerisinde Yalın Dönüşüm kararı alındığında Yalının sihirli bir metot olmadığı ve kendiliğinden süreçlerinizi iyileştireceği, tüm israfları ortadan kaldırarak verimliliklerinizi arttıracağı düşünülmemelidir. Bunu yapacak olan sizlersiniz. Yalın Üretim size sadece bu işi nasıl yapacağınızı ve hangi süreçlerinizde hangi araçları kullanacağınızı gösterecek.

Zaman içerisinde YalınÜretim süreci doğru olarak kurgulandığında en tepeden başlayarak kurumiçerisinde ki tüm çalışanlara kadar benimsenip özümsendiği takdirde YalınÜretim felsefesi kurum kültürü haline geldiğinde hedefe doğru emin adımlar ileilerlediğinizi göreceksiniz.

Yalın üretime dair standartlaştırılan her bir araç aslında belli başlı bir kategoriye aittir. Her aracı her sürece uygulayamazsınız. Nasıl ki bir evin temeli, kolonları, çatısı mevcutsa; aynı şekilde de bir işletmede uygulanacak yalın üretim sürecinin de temeli, kolonları ve çatısı olmalıdır.

Aksi takdirde yalın üretim eksik ve yanlış uygulanır. Bu da ilk depremde yani kriz anında büyük bir felaket olarak ortaya çıkar. Unutmayalım kurumlar da biz insanlar gibi yaşayan organizasyonlardır. Hedefleri de aynı biz insanlar da olduğu gibi en temel iç güdümüz olan hayatta kalmaktır. Bunu yapmak için maliyetlerini kontrol altına almalı, verimliliğini arttırarak karlılığını arttırmaktır. Aksi takdirde kurumun rakipleriyle rekabet etmesi mümkün olamayacağı gibi pazarda ki etkisini kaybederek iflasın eşiğine gelmesi kaçınılmaz olacaktır.

İşte biz Yalın Üretim araçlarının kategorilere ayrılmış şekilde görselleştirildiği çizime Yalın Evi diyoruz. Bugün web de Yalın Evi diye arama yaptığınızda temelde birbirine benzeyen ama farklı tasarımlarda pek çok örnek görebilirsiniz. Birazdan aşağıda daha da detaylı aktaracağımız üzere bir evin inşaatı sırasıyla temel, kolonlar ve çatıdan oluşarak tamamlanır. Bu metot bir evin inşaatı sürecinde olmaz ise olmaz bir sıralamadır. Duvarların rengi, izolasyon metotları, iç tasarım vs. kullanım ihtiyaçlarına, beklentilere ve bütçeye göre değişkenlik gösterir. Yalın Evinin tasarımı da temelden başlayarak, kolonlar ve çatıya kadar sistematik bir şekilde ilerlerken kullanılan yalın üretim araç ve uygulamaları da sektöre ve ihtiyaçlara yönelik değişkenlik gösterir. Dolayısıyla web de göreceğiniz farklı tasarım da ki yalın evi görsellerinin sebebi de sektörel uygulamalarda ki farklılıklardır.

Yalın Evinin Bileşenleri Nedir?

Yalın Evini temel olarak 3 ana bileşene ayırabiliriz. Her bileşen farklı bir amacı temsil eder. Her bileşen de kendi içerisinde kurumunuz için hayati öneme haiz bazı araçları barındırır.

1- Temel

2- Kolonlar

3- Çatı

TEMEL

Temel 2 önemli kısımdan oluşur.

1- Stratejik Yönetim

2- Standartlaştırma

Bir evin inşası tabi ki temelden başlar. Bu sebeple Yalın Evi de temelin kurum içerisinde atılması ile başlamalıdır. 

Başlattığınız dönüşümün temelinde ne olması gerektiğine kurum olarak karar vermeniz gerekir. Bunu da stratejik yönetim ve standartlaşma çerçevesinde yapmanız gerekir. Dolayısıyla şirket kültürünüz ve misyon ve vizyonunuz bu açıdan önemlidir. Çünkü devreye almayı planladığınız uygulamalar sizin kültürünüze, şirket kültürünüze ve liderlik tarzınıza uymuyorsa yalın dönüşümün başarılı olması pek mümkün değildir. Bu açıdan baktığınızda neden temel içerisinde stratejik yönetim ve standartlaşmayı önemsediğimizi daha iyi anlayabileceksiniz.

Yalın üretim yönetimi ile kurum içerisinde inşaatına başladığımız Yalın Evi inşaatının ilk adımı olan, attığımız temelin ilk kısmına «STRATEJİİK YÖNETİM» başlığını koyduk.

Stratejik Yönetim Nedir?

Bir organizasyonun uzun dönemde yaşamına devam edebilmesi, sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlayabilmesi ve rekabet sistemi içerisinde ortalamanın üzerinde kar elde edebilmesi için sahip olduğu kaynakların etkili ve verimli bir biçimde kullanılmasına stratejik yönetim diyoruz.

Stratejik yönetim içerisinde ki en önemli 2 başlık kurumun misyonu ve vizyonudur. Peki, misyon ve vizyon nedir?

Vizyon

Bahsedilen kurumun/firmanın/topluluğun gelecekteki hedefleri hakkında bilgi verir. “Amacımız nedir, nerelere gelmek istiyoruz?” gibi soruları yanıtlar. Kısaca yarına, geleceğe işaret eder.

Misyon

Bahsedilen kurumun/firmanın/topluluğun kurulma amacı hakkında bilgi verir. “Neden bu şirketi kurduk? Kimlere hizmet ediyoruz? Faaliyetlerimiz nelerdir?” gibi soruları cevaplar. Kısaca bugünü işaret eder ve hedefler.

Stratejik yönetim başlığı altında ki diğer başlıklarımız da;

Stratejik Hedefler

Finansal Yönetim

Kurum Kültürü

İnsan Kaynakları

İletişim

TakımÇalışması

Liderlik

Çalışan Bağlılığı

Performans Değerlendirme

İSG – İş Sağlığı ve Güvenliğidir.

Standartlaştırma

Zemin de stratejik yönetimin üzerinde çok önemli bir başlığımız daha var. «STANDARTLAŞTIRMA» Kurum kültüründen ve kurumsal davranışlarınızdan bağımsız olarak, kesinlikle kurum içerisinde yer almalıdır. Standartlaşmanın olmadığı bir kurum içerisinde süreç iyileştirme ve verimlilik artışından bahsetmemiz mümkün olmayacaktır. Dolayısıyla kurumunuzda birçok iş standart olmalıdır. Standartlaşma noktasında çok basit bir örnek vermek gerekirse; Bir kişi A işini 3 saatte yapıyorsa; farklı bir kişi, vardiya vs.  Aynı A işini 3 saatte yapmamalıdır.

Yalın Üretimin ilkeleri içerisinde ilk sırada yer alan, “DEĞER” ilkesini dolayısıyla değeri mükemmelleştirmek noktasında ki tüm faaliyetlerimiz standart olmalıdır. Süreç içerisinde ki farklı uygulama ve davranışlar değerin kalitesini dolayısıyla müşteri memnuniyetini etkileyecektir.

Değişkenlik az olmalı ve mümkün olan her şey standart olmalıdır. Bu inşaatına başladığımız Yalın Evinin dayanıklılığı dolayısıyla attığımız temel açısından önemli bir noktadır.

Standartlaşma başlığı altında ki konu başlıklarımız da;

KYS – Kalite Yönetim Sistemleri (ISO 9001)

Yalın Üretim

Görsel Fabrika

Eğitim

Endüstri 4.0 Uygulamaları (Dijitalleşme)

Sürdürülebilirliktir.

ISO9001 ve KYS- Kalite Yönetim Sistemi Nedir?

Standartlaşmadan bahsettikten sonra, standartlaşmanın ilk adımı olan ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminden bahsetmeden geçmek olmazdı diye düşünüyorum.

ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi standardı, işletmeler için oldukça önemli role sahip ve dünya genelindeki birçok büyük kuruluş tarafından oldukça yaygın bir biçimde kullanılan popüler standartlardan birisidir. ISO'nun belirlemiş olduğu şartları yerine getiren işletmeler belge almaya layık görülür. Bu kalite belgesini edinmeniz işletmenize birçok avantaj sağlar.

Kalite yönetim sistemi, müşteri memnuniyeti anlayışını temel alan planlı faaliyetler bütünüdür. Müşteri memnuniyeti ile birlikte organizasyonların sektörel ihtiyaçlarına karşılamaya yönelik kalite yönetim standardıdır.

ISO 9001'in Yararları Nelerdir?

Çalışanların kalite bilincinde artış sağlanması,

İşletmenin piyasa itibarında artış sağlanması,

Pazarlama faaliyetlerinde rakiplerden farlılık sağlanması,

İşletmenin uluslararası geçerliliğe sahip bir kalite belgesi edinmesinin getirdiği ticari avantajlardan yararlanabilme (ihracat için kalitenin belge ile ispatlanabilmesi),

Müşteri memnuniyetinde ve müşteri sadakatinde artış sağlanması,

Kuruluşun oluşabilecek risklere karşı tedbirli olmasını sağlaması,

Ortaya çıkan hatalarda hesap verilebilir bir sistem bilgisi sağlaması,

Hata oranlarında, firelerde, yeniden işlemelerde azalma sağlanması,

Girdi, üretim ve son kontrollerin etkin olarak yapılmasının sağlanması,

Tedarikçilerin seçiminde, değerlendirilmesinde ve takibinde kolaylık sağlanması,

İşletme içi yetki ve sorumlulukların tespitinde ve dağıtılmasında kolaylık sağlanması,

İşletme faaliyetlerinin standartlaştırılmasını sağlayacak dokümantasyonun (altyapının) oluşturulması,

Geçmişe yönelik kayıtların düzenli bir şekilde tutulmasını sağlayacak altyapının oluşturulması,

Veriler ve istatistiksel ölçümler doğrultusunda durum analizlerinin yapılabilmesi ve geleceğe yönelik kararlarda bu analiz sonuçlarının kullanılabilmesi,

Kurumsallaşma yolunda önemli bir adım atılmış olması. ISO 9001 Kalite Yönetim Sisteminin başlıca faydalarıdır.

KOLONLAR

Evet, Yalın Evimizin temelini sağlam ve doğru bir şekilde attıktan sonra binanın kolonlarını çıkmanın vakti gelmiş demektir.

Yalın evinde kolonlar üretimi, kaliteyi ve sürekli gelişimi temsil eder. Kolonların içerisinde hem yalın üretimin prensiplerini hem de yalın üretim araçlarını birlikte görebilir ve işletmenize proseslerinize ve ihtiyaçlarınıza göre modelleyebilirsiniz.

Kolonlar içerisinde ki Yalın Üretimin Prensipleri kritik öneme sahiptir ve Yalın Üretim hedeflerinize ulaşmak noktasında ki en önemli hedefiniz olan, “DEĞERİ MÜKEMMELLEŞTİRMEK” noktasında ki yol haritanızı işaret eder.

Yalın Üretimin 5 Temel İlkesi Nelerdir?

Yalın üretim nedir dediğimizde; proses ve süreçlerdeki israfları ortadan kaldırmayı amaçlayan en ideal üretim sistemi olarak tanımlayabiliriz. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere Yalın kelimesinin sözlük anlamı sadelik, gösterişten uzak anlamına gelmekle birlikte, Yalın üretim de işletmelerde yapılan israfları ortadan kaldırarak değer yaratan prosesler oluşturmayı amaçlamaktadır.

Daniel T. Jones, James P. Womack ve Daniel Roos tarafından 1985-1990 yılları arasında kaleme alınan;

“The Machine That Changed The World (Dünyayı Değiştiren Makine)” isimli kitapta Yalın Düşünce 5 temel ilkede sıralanmıştır.

Bu anlayışa göre; ürünün ya da hizmetin değeri belirlenmekte, ürünün ya da hizmetin değer akışı sağlanmakta ve bu akışın sürekli hale getirilmesi sağlanmakta, sonra çekme ilkesi ile müşterinin talebine göre üretim yapılıp stok yapılmasına engel olunmakta, son olarak da mükemmellik ilkesi ile sürekli iyileştirme sağlanmaktadır.

Yalın yönetim anlayışını benimseyen ve bunu uygulamak isteyen işletmelerin bu 5 ilkesinin hepsini birlikte uygulaması gerekmektedir.

DEĞER

Değer, malzeme ya da bilginin müşterinin para ödemek isteyeceği halidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus; değeri müşteri tanımlar, üretici tarafından üretilir.

Değeri tanımlarken asıl yapılması gereken, müşteri perspektifinden görüldüğü şekilde yeniden düşünmektir. Yanlış ürün ya da hizmetin doğru üretilmesi sadece israftır.

Yalın düşüncenin öncülüğünü yapan Toyota dahil olmak üzere pek çok işletmenin yöneticileri, değer tanımlama sürecine, ürünün tasarım ve imalatını kendi ilkelerinde nasıl gerçekleştirebileceklerini sorgulayarak başlıyorlardı.

DEĞER AKIŞI

Değer akışı hammaddenin nihai ürüne dönüşme sürecindeki bir üreticiden diğer üreticiye ve son kullanıcıya kadar olan tüm aşamaları kapsar.

Geleneksel üretim yöntemlerinde bu aşamalar inanılmaz israflarla doludur. Yalın üretim, üretim akışındaki değer katmayan tüm faaliyetleri yok ederek tasarımdan başlayarak ürünlerin üretimine ve tesliminden kullanımına kadar geçen süreyi azaltmaya çalışır.

İdeal yalın sistem tek parça bütün bir akıştan oluşur.

Değer yaratma sürecinde 3 tip aktivite vardır:

1.Değer yaratan işler; Müşterinin istediği yönde dönüşümü sağlayan aktiviteler (boyama, montaj, dokuma gibi)

2.Değer yaratmayan fakat zorunlu işler; Müşteri açısından anlamı olmayan ancak işin yapılabilmesi için gerekli olan işler (kalıp bağlama, ayar, nakliye gibi)

3.Değer yaratmayan ve yok etmek gereken işler; Bekleme, sayma, sıralama, hata, tamir gibi işler.

Değer yaratma süreci incelendiğinde değer yaratmayan ve israf olarak tanımlanan aktiviteler, zaman ve kaynağın çoğunu tüketmektedir.

Bu israfların ortadan kaldırılması zaman ve maliyet açısından radikal iyileştirmeler sağlayacaktır.

SÜREKLİ AKIŞ

Tanımlanan değer akışının kesintisizce sağlanması; değerin hiç kesintiye uğramadan, hızla, müşteriye doğru akması sağlanır.

İdealde ürün, ham maddeden nihai müşteriye tüm değer akışı boyunca sürekli olarak akıyor olmalıdır.

Değer oluşturan adımların ardışık düzenlenmesiyle kesintisiz akışın oluşturulması, tüm adımların; yeterli, her seferinde doğru, kullanılabilir, sürekli çalışılabilir, uygun, doğru ölçekli ekipman ile darboğazı karşılayacak kapasiteye sahip olması sağlanır.

Sürekli akışın olduğu üretimde işler belirli bir sırayla ve standart bir rota izlerler. Bu hatta beklenme, taşıma ve kontrol faaliyetleri sıfıra yaklaştırılmıştır. Sürekli akış yalın üretimin temel hedeflerinden biri ve sayısız iyileştirme projesinin de amacıdır.

Akış sistemi boyunca, israf olan her şeyi kaldırıp ve sürekli akış sağlanmalıdır. Bu hiç beklemeden bir üret ve onu sevk et anlamına geliyor. Böylece hammaddenin fabrikaya girişinden, çıkışına kadar geçen süreyi kısaltmaya çalışılıyor. Bunu yapabilmek için her adımın mükemmelleştirilmesi (kaizen), her adımın yetkinliğinin artırılması (6 sigma), her makinenin her an çalışabilir olması (TPM) ve makine ekipmanının uygun boyutta olması gerekir.

ÇEKME

Çekme sistemi, sonraki aşamalarda yer alan müşteri istemeden, önceki aşamalarda hiçbir şekilde ürün veya hizmet üretilmemesidir.

Burada üretim birimi, bir sonraki üretim biriminin ihtiyacı olan ürünü kendinden talep edilen miktarda ve zamanda üretir. Başka bir deyişle; bir iç müşteri, bir önceki üretim biriminin ürettiği ve kendine ittiği ürünleri değil, ihtiyacına göre o üretim biriminden çektiği ürünleri işler. Dolayısıyla çekme uygulandığında stoklara gerek kalmaz.

İstenmeyen üretimin yol açtığı hurda ve fireler engellenir, her tezgâh için çizelgeleme yapmak gerekmez, prosesin baş tarafına doğru talep dalgalanmaları oluşumu engellenir, ürünlerin her türlü kombinasyonda üretilmesi mümkün olur ve talepteki değişimlere anında uyum sağlanır.

MÜKEMMELLİK

Mükemmellik, son noktası olmayan yalın bir yolculuktur. Bu bakımdan kavramı “SÜREKLİ İYİLEŞTİRME” şeklinde görmek gerekir.

Yalın düşüncenin temelinde “işi doğru yapmak” yerine “doğru işi bir defada yapmak” ilkesi vardır.

ÇATI

Evet arkadaşlar, zemini yani temelimizi attık ve kolonlarla binamızı, Yalın Evimizi yükselttik. Şimdi sırada yalın evimizin üzerine çatımızı yerleştirmeye sıra geldi. Yalın evimiz için çatı, amaç demek, hedeflerimiz demektir. İçerisinde bulunduğumuz Yalın Dönüşümün ta kendisidir; yalın dönüşümün neticesinde varmak istediğimiz noktayı temsil etmektedir. Büyük ve herkesçe görünebilir olmasıyla da yayılımı yani artık bir kültür haline getirdiğimiz kurum içi Yalın Üretim Kültürünü temsil eder. Çatı, şirketinizin ulaşmayı hedeflediği amaçlardır. Ben kendi tasarımını yaptığım Yalın Evinin çatısına;

Yüksek Kalite

Hızlı Üretim

Düşük Maliyet

İnovasyonu koydum. Bu kuruma, hedeflerine ve vizyonuna göre tabiki değişkenlik gösterebilir.

Zeminde yani temelimizde olanlar ve kolonun içerisinde bulunanlar çatı sayesinde tüm çalışanlara yayılmalı herkes tarafından benimsenmeli ve özümsenmelidir.

Çatı metaforunu bana aynı zaman da zirveyi de anımsatıyor. Hatta bir füze bile diyebilirsiniz. Zeminden ve kolonlardan aldığı güç ile durdurulmaz bir hıza ulaşıp, tüm rakiplerini geride bırakacak ve sizi vizyonunuzda belirlediğiniz hedeflerinize ulaştıracak bir füze….

Bir sonra ki yazımda görüşmek üzere hoşça kalın.

HakkıŞenkeser